hawthorn
زالزالک و یا کویج با نام علمی Crataegus aronia یکی از گیاهانی است که در ایران از جمله در بلندی های بالای 2500 متر در استان کهکیلویه و بویراحمد، استان اصفهان به خصوص شهرستان نجف آباد می روید. این گیاه دارای دو نوع سفید و قرمز می باشد.
بد نیست بدانید در شمال ایران گونه های وحشی زالزالک به شکل خودرو در جنگل ها می روید که به آن " ولیک" می گویند.
این میوه اگر چه جثه ای کوچک دارد ولی بسیار پُرفایده و مغذی است و به رنگ های زرد و نارنجی در اکثر نواحی معتدل می روید.
رسیده ی این میوه، شیرین، گوشتی و دارای هسته های زرد رنگ فراوان است که اگر با احتیاط مصرف نشود هسته های آن می تواند قاتل دندان های شما باشد.
زالزالک و قلب شما
این میوه علاوه بر ویتامین های A ، B، C و تانن دارای کلسیم و مختصری پکتین است که برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه می شود. مهم ترین اثر زالزالک روی قلب، تنظیم کردن حرکات نامنظم آن است و از تپش قلب و ضربان شدید آن جلوگیری می کند.
در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بی نظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده می شود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین(سفت شدن دیواره رگ ها) بسیار کاربرد دارد.
خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ی زالزالک
تحقیقات جدید نشان می دهد که زالزالک آنتی اکسیدان بسیار قوی محسوب شده و می تواند به عنوان یک مکمل غذایی مقوی عمل کرده و در تنظیم وزن، گلوکز خون و التهاب نقش داشته باشد.
محققان آمریکایی طی بررسی هایی که روی زالزالک انجام دادند، دریافتند این میوه به خاطر داشتن مقادیر بالایی از مواد آنتوسیانین، بسیار مفید است و در رنگ های مختلف این میوه آنتوسیانین های زیاد و متفاوتی یافت می شود که دانه های زالزالک را از فشار اکسایشی نور خورشید حفظ می کنند.
خوردن زالزالک بدن ما را از موقعیت های زیان آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی و رادیکال های آزاد حفظ می کند.
به عبارتی تحقیقات نشان می دهد مصرف زالزالک در درمان برخی بیماری ها، از سرطان گرفته تا چاقی، اثر مثبت می گذارد و این تاثیر به دلیل خواص ضد التهابی ماده ی آنتوسیانین موجود در آن است، به طوری که ثابت شده بسیاری از بیماری ها به دلیل التهاب های کنترل نشده ای است که دامنگیر ما می شود.
مواد موجود در زالزالک قند خون و عملکرد انسولین خون را بهبود می بخشد.
به نقل از Sience Daily، محققان در زمینه ی تاثیر زالزالک و خواص آن، تحقیقات خود را روی موش هایی انجام دادند که از پیش مبتلا به دیابت بودند.
آن ها ابتدا به 18 موش نر، حدود 6 ماه غذای سرشار از قند میوه دادند سپس آن ها را دو گروه کردند؛ به یک گروه آب خالص و به گروه دوم مخلوط آب و عصاره ی زالزالک دادند و این کار را تا 6 ماه ادامه دادند و وزن و چربی بدن، قند خون و شاخص های مولکولی التهابی آن ها را مورد بررسی قرار دادند.
در انتها محققان به این نتیجه رسیدند موش هایی که مخلوط آب و عصاره زالزالک مصرف کرده بودند، نسبت به گروه دیگر، از کاهش وزن بیشتر، چربی کم تر ، قند خون و تر یگلیسیرید پلاسمای پایین تر و چربی LDL کم تری برخوردار بودند.
این تغییرات در انسان ها باعث کاهش احتمال ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی عروقی می شود و مشکلات التهابی را کاهش می دهد.
یکی از مواد مفید موجود در زالزالک فلاونوییدهایی می باشند که نسبت به رنگ میوه شدت اثرات آنتی اکسیدانی آن ها تغییر می کند. میوه های قرمزرنگ دارای اثر قوی، صورتی اثری ضعیف و زرد اثر ضعیف تری دارند.
علاوه بر میوه ی زالزالک از گل آن نیز برای درمان استفاده می شود. گل زالزالک برای درمان تشنج مفید بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می کند. لذا دم کرده ی آن برای درمان بیماری های مزمن قلب استفاده می شود.
زالزالک و دیابت
نتایج یک پژوهش نشان داد: مصرف خوراکی زالزالک در دیابت قندی باعث کاهش گلوکز و LDL کلسترول سرم می شود.
این مطالعه با اثر مصرف خوراکی سرشاخه ی زالزالک بر غلظت گلوکز و لیپیدهای سرم و تراکم سلول های بتا در موش های صحرایی دیابتی توسط دکتر مهرداد روغنی، عضو گروه فیزیولوژی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد بررسی شد.
یافته های این مطالعه حاکی است در گروه دیابتی درمان شده با گیاه، غلظت گلوکز سرم به طور معنی دار در هفته های سوم و ششم کمتر از گروه دیابتی بود.
کاهش سطح گلوکز و لیپیدهای سرم در بیماران دیابتی با استفاده از گیاهان دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. خلاصه ی این پژوهش در مجله ی غدد درون ریز و متابولیسم ایران انجام شد
دیگر خواص زالزالک
این میوه به علت غنی بودن از اسید تارتاریک و اسید مالیک نیز در مواقع کم خونی و سل اثر نیکویی دارد.
زالزالک به دلیل آن که دارای مقدار زیادی تانن است بسیار قابض بوده و می توان آن را جهت درمان اسهال های خونی به کار برد.
البته نوع کوهی آن قابض تر از سنجد است و از خونریزی معده نیز جلوگیری می کند.
رنگ زرد و صورتی این میوه در بدن تبدیل به ویتامین A می شود و اشتها را زیاد می کند.
البته این میوه را وقتی که کاملا رسیده و رنگ انداخته مصرف کنید تا دچار ناراحتی های گوارشی ناشی از خام بودن میوه نشوید.
زالزالک اگر به خوبی خشک شود تنها مقداری از ویتامین C ی خود را از دست می دهد ولی دیگر ترکیبات شیمیایی خود را حفظ می کند. لذا برای نگهداری زالزالک خشک باید آن را در محلی که هوایش دائما عوض می شود نگه داشت.
البته در مقایسه، میوه ی تازه ی زالزالک اثرات نیکوتری دارد و می تواند به ازدیاد شیر مادران شیرده و افزایش کیفیت آن بیفزاید.
گرد آوری: محمد علیانسب کارشناس گیاهان داروئی
به فرانسوی Panais cujtiv e , Panais، نوع مزروع آن و Panais checacul نوع صحرایی آن و به انگلیسی نوع مزروع آن را Parsnip و نوع وحشی آن را Wild Parsnip گویند.
شقاقل گیاهی است دو ساله شکل ظاهری آن شبیه گیاه هویج، برگهای آن دارای بریدگی و در عین حال دندانهدار، ساقههای آن گوشهدار است.
ریشه آن که برای تهیه مربا مصرف میشود نسبتاً ضخیم و ضخامت آن در حد یک انگشت، پر گره و کمی شیرین است.
میوه آن در ابعاد یک نخود به رنگ تیره و گلهای آن به صورت چتر مرکب در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر میشود.
گیاه شقاقل مربا در ماسههای مرطوب و حاشیه جنگلهای متراکم انتشار دارد. در ایران در دماوند، شمال ایران و شیراز در کوه برفی میروید. در اروپا به خصوص در فرانسه از نوع مزروع آن غذایی قدیمی دارند به نام Pot-au-feu که از گوشت گاو پخته و شقاقل مزروع و انواع سبزیجات به خصوص تره درست میکنند و چاشنیهایی که میزنند نسبتاً خوشمزه میشود.
در اروپا و آمریکای شمالی به عنوان سبزی و همچنین علوفه به کار میرود.
ریشه گیاه شقاقل از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی کمی گرم و تر میباشد و از نظر خواص معتقدند که بازکننده انسداد مجاری عروق و گرم کننده میباشد و برای گرم کردن معده و کلیه و کبد تأثیر بسزایی دارد. اشتها را کاهش میدهد و ممکن است ایجاد سردرد نماید از این نظر باید با عسل خورد و مربای آن با عسل مضرات آن را برطرف میکند.
مقدار خوراک آن تا 20 گرم است. خواص دارویی آن تا 4 سال باقی میماند.
شقاقل خطر نقص جنین را در زنان باردار پایین میآورد و با بهبود عملکرد
برونشیتی به بیماران مبتلا به آسم کمک میکند
در هر یک صد گرم نوع اهلی شقاقل خام مواد زیر وجود دارد:
آب 79 گرم، پروتئین 7/1 گرم، چربی 5/0 گرم، هیدراتهای کربن (قند و نشاسته) 15 گرم، کلسیم 50 میلی گرم، فسفر 77 میلی گرم، آهن 7/0 میلی گرم، سدیم 12 میلی گرم، پتاسیم 541 میلی گرم، ویتامین آ 30 IU، تیامین 08/0 میلی گرم، ریبوفلاوین 09/0 میلی گرم، نیاسین 2/0 میلی گرم و ویتامین ث 16 میلی گرم.
در هر یک صد گرم نوع اهلی شقاقل پخته کم آب مواد زیر وجود دارد:
آب 82 گرم، پروتئین 5/1 گرم، چربی 5/0 گرم هیدراتهای کربن (قند و نشاسته) 13 گرم، کلسیم 45 میلی گرم، فسفر 62 میلی گرم، آهن 6/0 میلی گرم، سدیم 8 میلی گرم، پتاسیم 379 میلی گرم، ویتامین آ 30 IU، تیامین 07/0 میلی گرم، ریبوفلاوین 08/0 میلی گرم، نیاسین 1/0 میلی گرم و ویتامین ث 10 میلی گرم.
* این گیاه سرشار از ویتامینهای B1، B2، C، پتاسیم و فیبر است.
*خاصیت ادرارآور، ضدروماتیسمی و آنتی اکسیدان دارد.
* برای درمان بیماریهای کلیوی و کنترل چاقی مفرط کاربرد دارد.
* فیبر موجود در آن، چربی سوز طبیعی است.
* ویتامین K موجود در آن، برای لخته شدن خون و رشد سلولها مفید است و خطر بروز پوکی استخوان را کاهش میدهد.
* فولات موجود در شقاقل مانع از بروز کم خونی میشود و آن را درمان میکند. (به ویژه هنگام بارداری).
* ویتامین C موجود در آن، در تولید کلاژن موثر است.
* ترکیبات ضدالتهابی موجود در آن، به بهبود التهاب برونشیت در بیماران آسمی کمک میکند.
* پتاسیم همراه با اسید چرب امگا 3 انرژی بدن را افزایش میدهد و مانع از خستگی میشود.
* سیستم گوارشی و دیواره های مویرگها را تقویت میکند و آرام بخش، خلط آور و تقویت کننده است.
* اسیدفولیک موجود در شقاقل ابتلا به بیماری قلبی را کاهش میدهد و مانع شکستگی استخوان بر اثر پوکی استخوان میشود. به علاوه مصرف آن به بیماران کلیوی، سلولیت و چاقی مفرط توصیه میشود.
گیاه شقاقل از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی کمی گرم و تر میباشد
و از نظر خواص معتقدند که بازکننده انسداد مجاری عروق و گرم کننده میباشد
و برای گرم کردن معده و کلیه و کبد تأثیر بسزایی دارد
* از آن جا که شقاقل منبع عالی ویتامین C است سیستم ایمنی بدن، سیستم گوارشی، پوست و عصب را تقویت میکند.
* میزان زیاد فیبر موجود در این گیاه در کاهش کلسترول و حفظ قند خون نرمال موثر است.
* شقاقل فشار خون بالا، یبوست و ناراحتیهای متعدد قلب را کاهش میدهد.
* شقاقل خطر نقص جنین را در زنان باردار پایین میآورد و با بهبود عملکرد برونشیتی به بیماران مبتلا به آسم کمک میکند.
* ریشه این گیاه خاصیت مدری و آنتی اکسیدانی دارد.
محمد علیانسب کارشناس گیاهان داروئی
به گزارش سبلانه، گیاه کبر(داغ قارپوزی) یا هندوانه کوهی با نام علمی کاپرس(capers)که در کوهها و ارتفاعات و تپه های پلدشت آذربایجان شرقی ،غربی و دشت مغان(اصلاندوز) استان اردبیل رشد می کند.این گیاه... بومی مناطق گرمسیری غرب و مرکز آسیاست ،پراکندگی آن از اقیانوس اطلس ،مراکش ،تونس تادریای سیاه ،ارمنستان ،نواحی شرقی دریای خزر تا افغانستان و هند امتداد دارد.
کبر گیاهی بوته مانند است و دارای شاخههای چوبی باریک و دراز است که شاخههای کهنسال آن بی برگ ولی شاخههای جوان آن دارای برگهای کوچک، باریک و به درازای 12-4 میلیمتر و منتهی به نوک خار مانند است.این گیاه ریشه بسیار سخت و بلند با پوست کلفت دارد که پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می شود. این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند.میوه این گیاه کروی شکل (به درشتی یک گیلاس کوچک)، بدون تار و به رنگ سبز با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و درون میوه آن قرمز و پر از دانه های کوچک و لزج است.(ویکی پدیا)
میوه کال و نرسیده این گیاه که طول آن به 1 تا 2 سانتی متر می رسد برای تهیه ترشی بکار میرود .انواع بزرگتر آن که حداکثر چهار سانتی متر درازا دارد به شکل خام و به عنوان میوه مصرف می شود.دانه ای آن به رنگ سیاه بوده و محتوی شکلی آن قرمز رنگ است وبه همین دلیل به آن خاویار سبز نیز می گویند.
دکتر علی حمادی پزشک عمومی شهر اصلاندوز در گفتگو با خبرنگار ارس تبار به فواید این گیاه از لحاظ ویژگیهای دارویی به خبرنگار ما گفت:کبار(کبر،هندوانه کوهی)ویژگیهای دارویی فراوان و مهمی دارد.ازجمله 1-عصاره برگ و میوه آن کشنده انگل معده بوده و تعدیل کننده حرارت معده است 2-برای درمان بیماریهای نظیر واریس و طحال نیز بکار می رود.3-این محصول صادراتی اگر باسرکه و عسل در هم آمیخته شود پادزهری قوی برای بیشتر مسمومیتها بکار برده می شود.4-این گیاه کبد را تقویت می کند5-درد دندان را تسکین می دهد5-ریشه آن از بخشهای دیگر مفیدتر و پرخاصیت تر است6-برای درمان بواسیر و شستشوی روده ها بکار می رود 7-بالابردن مقاومت بدن در برابر سرماخورذگی ،خاصیت ضد نفخ ،تحریک و تقوین کننده کبد ،ضدعفونی کننده کلیه ها و مجاری ادراری 8-خاصیت ضد روماتیسمی دارد9-جوانه های ناشکفته و مولد گل آن اثر نیرو دهنده داردوبرای بیماری نقرس مفید است.
نحوه درست کردن ترشی کبر(هندوانه کوهی)(داغ قارپوزی)
ابتدا کبارها را شسته و دم آن را گرفته و در آب جوشیده و سرد شده بریزید به مدت 5 ال 6 روز کبار را در آن ریخته و طی این مدت هر روز آب نمک آن را عوض و در یخچال نگهداری کنید.پس از آن هندوانه کوهی یا همان کبار را از آب نمک خارج کرده و با آب روی حرارت گذاشته و وقتی به جوش آمد آب آن را دور بریزید و مجددا یکبار این کار را تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود. و دقت کنید زیاد نجوشد چون ترشی هندوانه کوهی شما نرم می شود .کبر را بعد از جوشیده روی صافی بریزید تا آبش برود یک ساعتی صبر بکنید و هندوانه کوهی ها را در شیشه مخصوص ترشی ریخته و روی آن سرکه بریزید .چنانکه دوست داشتید کمی هم نمک اضافه کنید در آن را محکم کرده و در جای خنک و یا در یخچال نگهداری کنید.بعد از 20 روز الی یکماه ترشی آماده است.(دکتر علی حمادی)
آغار برداشت کبر دراصلاندوز
برداشت کبر یا همان هندوانه کوهی در روستاها و کوههای اطراف شهر اصلاندوز آغازشد .برداشت این گیاه از اواخر فصل بهار آغاز و تا اوایل فصل تابستان ادامه دارد.
اهالی روستای بودجه علیا از توابع اصلاندوز عصر دیروز برداشت کبر را آغاز کرده اند، یکی از کارگران در گفتگو با خبرنگار ارس تبار،میزان برداشت روزانه هر نفر را حدود 15تا 20 کیلو گرم عنوان کرد و گفت:کبرهای جمع شده به قیمت کیلویی 25000ریال به کارخانه خرید این گیاه تحوبل داده می شود.
یکی دیگر از کارگران، کشور ترکیه را خریدار اصلی کبرهای این منطقه دانست و اظهارداشت: این گیاه از لحاظ دارویی برای انسان بسیار مفید بوده بطوریکه ازاین گیاه ترشی هم تهیه می شود.
جباری دهیار روستای بودجه علیا ،جمع آوری گیاه کبر(هندوانه کوهی) را برای اهالی روستا بعنوان یک منبع درآمد برای خانوارها دانست و گفت: این نعمت خدادادی بدون هزینه ،بدون آبیاری و بدون دخالت انسان رشد می کند ، بطوریکه اهالی روستا با فروش این گیاه بر اقتصاد خانواده ها کمک می کنند.
بخش اصلاندوز درشمال استان اردبیل واقع شده و هم مرز کشور جمهوری آذربایجان می باشد.
انتهای پیام/
جهت مشاهده تصاویر بزرگتر بر روی عکسها کلیک کنید.
منبع:ارس تبار
گل نسترن طبیعت گرم وخشک دارد
گل نسترن: dog roseنسترن به هیچ وجه خطری ندارد وهمه می توانندازآن استفاده کنندولی همانطورکه گفته شددانه های آن سمی است ونبایدمصرف شود.
تهیه و تنظیم : محمد علیانسب کارشناس گیاهان داروئی